Projekty »
Bioróżnorodność gleb
:: Projekt IUNG (Szczegóły) | |
Terminy |
Czas trwania projektu: 1 godz. (45 min.) |
Miejsce realizacji: Centrum Szkoleniowo-Kongresowe IUNG-PIB (Sala nr 3, ul. Aleja Królewska 17, Puławy)
Utrzymanie w glebie wysokiej aktywności biologicznej i bioróżnorodności jest niezwykle ważne w celu lepszego udostępnienia roślinom składników pokarmowych i stworzenia im odpowiednich warunków do wzrostu i rozwoju. Zmiany zachodzące w środowisku, w tym użytkowanie rolnicze, mogą w znaczący sposób zmieniać aktywność biologiczną i bioróżnorodność gleb. Gleby rolnicze należą do jednych z najbardziej przekształconych ekosystemów a funkcje pełnione przez zasiedlające je mikroorganizmy bywają niekiedy zakłócone właśnie poprzez nieprawidłowe stosowanie zabiegów agrotechnicznych. Na bioróżnorodność środowiska glebowego ma wpływ wiele czynników, do których można zaliczyć między innymi stosowanie różnych systemów uprawy, w tym uprawy zerowej, międzyplonów, zmianowania, roślin okrywowych, a także aplikację obornika, kompostów czy innych rodzajów egzogennej materii organicznej.
W wyniku stosowania intensywnych metod uprawy w wielu rejonach kraju następuje zmniejszenie żyzności gleb charakteryzujące się m.in. ograniczeniem bioróżnorodności, nagromadzeniem w glebach mikroorganizmów szkodliwych i patogenów roślin oraz pestycydów, ich pochodnych. Można przypuszczać, że zjawiska te będą się nasilały wskutek zmian klimatycznych, tj. wzrostu temperatury i zmniejszania opadów w okresie wegetacji.
Zabiegi agrotechniczne mają duży wpływ na liczbę, aktywność oraz bioróżnorodność mikroorganizmów glebowych. Prawidłowo przeprowadzone wpływają na poprawę żyzności gleby. Jednak błędy popełniane w ich wykonaniu, stosowanie nieracjonalnego nawożenia lub zbyt intensywne używanie chemicznych środków ochrony roślin, może spowodować zaburzenia w funkcjonowaniu całych ekosystemów.
Czynnikiem silnie modyfikującym rozwój mikroorganizmów glebowych jest sposób uprawy roli, który różnicuje właściwości mikrobiologiczne gleby. Stosowanie głębokiej orki – poprzez straty wody, dekompozycję składników pokarmowych, przemieszczanie materii organicznej w głębsze warstwy profilu glebowego – może zaburzyć równowagę fizjologiczną mikroorganizmów w niszach ekologicznych, co może być przyczyną zmniejszenia ich liczebności i aktywności w glebie. Sytuacja ta wymusza ciągłe poszukiwanie nowych technik uprawy, które sprzyjają ochronie gleby i jej bioróżnorodności. Intensywna produkcja rolnicza, która często wiąże się z nadużywaniem nawozów mineralnych jak i środków ochrony roślin, może prowadzić do negatywnych konsekwencji środowiskowych. Także uprawa roślin w monokulturze prowadzi do zubożenia gatunkowego oraz zdominowania środowiska przez pojedyncze gatunki mikroorganizmów, często przez patogeny roślin. Coraz więcej danych naukowych potwierdza, że niezrównoważona i intensywna działalność rolnicza przyczynia się do obniżenia aktywności biologicznej gleby oraz spadku bioróżnorodności organizmów glebowych. Zachodzące w ten sposób zmiany w składzie strukturalnym i funkcjonalnym mikroorganizmów glebowych mogą prowadzić do poważnych konsekwencji środowiskowych np. zaburzyć obieg pierwiastków czy dekompozycję materii organicznej.