Jednym z najważniejszych rezultatów badań filogenetycznych było odkrycie, że wszystkie współczesne Eucaryota należą do 5 lub 6 głównych grup, które promieniowały od wspólnego przodka. To zaś oznacza, że miały miejsce dwa główne wydarzenia w ewolucji komórek. Pierwszym z nich było pojawienie się populacji prymitywnych systemów, które wyewoluowały kod genetyczny i stały się znane jako Ostatni Uniwersalny Wspólny Przodek (LUCA); drugim było pojawienie się Ostatniego Eukariotycznego Wspólnego Przodka (LECA), populacji, z której pochodzą wszystkie współczesne organizmy eukariotyczne. Uniwersalny przodek pojawił się około 3,5 miliarda lat temu, podczas gdy przodek eukariotyczny powstał około 2 miliardów lat później. Choć prokarionty pojawiły się bardzo wcześnie w historii życia, to należy je uznać za bardzo konserwatywne; mimo kilku globalnych biogeochemicznych katastrof na Ziemi w zasadzie do dziś zachowały swoją „pierwotną” złożoność (pod względem wielkości, kształtu i liczby składników wewnątrzkomórkowych etc.).

Eukarionty „zrobiły” coś zupełnie odwrotnego. Wielokrotna zmiana złożoności komórek doprowadziła ostatecznie do przełamania „bariery komórkowej” i powstania roślin, zwierząt oraz układów wysoce złożonych i wyrafinowanych w działaniu (np. układ nerwowy, układ immunologiczny). Dlaczego zatem prokarionty nie zwiększyły swojej złożoności w całej historii życia, podczas gdy eukarionty stały się coraz bardziej złożone?

W referacie będę argumentował, że strategia ewolucyjna komórek w obu grupach organizmów przebiegała w odmienny sposób. Otóż prokarionty nie zwiększyły swojej złożoności, ponieważ (prócz kodu genetycznego) nie wyewoluowały nowych systemów kodów, podczas gdy eukarionty stawały się coraz bardziej złożone, dzięki temu, że zachowały (i wykorzystały) potencjał do wprowadzenia nowych kodów organicznych i ekologicznych.

Ale jak to się stało?