Projekty »
Nadmierna izolacja i apatia drogą do depresji u współczesnych nastolatków - diagnoza, przyczyny i formy pomocy
:: Projekt K (Szczegóły) | |
Terminy |
Czas trwania projektu: 1 godz. (45 min.) |
Depresja nie jest wyłącznie zaburzeniem nastroju. Osoby, które doświadczyły izolacji społecznej, poczucia bezradności, czy beznadziejności wiedzą, że jest to trud działania z samym sobą, wewnętrzna pustka, niechęć do przeżywania szczęścia, a nawet do podejmowania jakiejkolwiek aktywności. Termin depresja odnosi się do stanu obniżenia nastroju, odczuwanego subiektywnie jako głęboki smutek lub przygnębienie. Jednak, w przeciwieństwie do normalnego przygnębienia, depresja ma cięższy przebieg, trwa dłużej oraz wiąże się z pogorszeniem funkcjonowania i utratą chęci do życia. Depresja u młodzieży niesie ze sobą poważne konsekwencje dla społeczeństwa, takie jak: porzucanie szkoły, ciąża u nieletnich, samobójstwa oraz nadużywanie substancji psychoaktywnych. Objawami depresji u młodzieży są: - smutek, przygnębienie, płaczliwość; dominuje drażliwość, młody człowiek łatwo wpada w złość lub rozpacz, może demonstrować wrogość wobec otoczenia – zachowuje się w sposób odpychający, zniechęcający do nawiązania kontakt. Charakteryzuje zobojętnienie, apatia, zmniejszenie, a nawet utrata zdolności do przeżywania radości. Młodzież przestaje cieszyć się z rzeczy lub wydarzeń, które wcześniej sprawiały radość. Pojawia się poczucie znudzenia, zniechęcenia; ograniczenie lub zaprzestanie aktywności, które wcześniej były dla młodego człowieka ważne lub przyjemne (np. zabawa, hobby, spotkania z rówieśnikami), a także niechęć do podejmowania codziennych obowiązków lub zupełne ich zaniechanie. Adolescent może np. odmówić porannego wstawania, chodzenia do szkoły, wychodzenia z domu, a w skrajnych przypadkach - ze swojego pokoju, zaniedbywać higienę osobistą, naukę i tym podobne; - wycofanie się z życia towarzyskiego, ograniczenie kontaktu z rówieśnikami; - nadmierna reakcja na uwagi, krytykę – dziecko reaguje rozpaczą lub dużą złością nawet gdy zwróci mu się uwagę w bardzo delikatny sposób i dotyczy ona błahej sprawy,; często towarzyszy depresyjne myślenie („wszystko jest bez sensu”, „i tak nic mi się nie uda”), niska samoocena („jestem beznadziejny/a, gorszy/a, nieatrakcyjny/a, głupi/a”); nieproporcjonalnie pesymistyczna ocena rzeczywistości, własnych możliwości, przyszłości. U nastolatka pojawia się poczucie bycia bezużytecznym, niepotrzebnym; nadmierne obwinianie się nawet za te wydarzenia i okoliczności, na które nie ma się wpływu (np. obwinianie się za konflikt między rodzicami).
Przyczyny depresji mają podłoże wieloczynnikowe, zarówno biologiczne, jak i psychospołeczne. Do czynników biologicznych należą: uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego w czasie ciąży, porodu lub w wyniku chorób wczesnodziecięcych; genetyczna predyspozycja do zaburzeń depresyjnych – depresja częściej występuje u tych dzieci, których jedno z rodziców cierpi na tego typu zaburzenia; nieprawidłowości w funkcjonowaniu osi podwzgórza – przysadka – nadnercza związane z czynnikami genetycznymi lub jako efekt stresu w trakcie krytycznego okresu rozwoju mózgu; niektóre choroby somatyczne. Wśród psychospołecznych czynników depresji wymienić trzeba: zaburzone relacje rodzic-dziecko, a przede wszystkim postawy odrzucające, nadmiernie zdystansowane, amorficzne, nadmiernie krytyczne, restrykcyjne; dezorganizacja życia rodzinnego, wynikająca z choroby rodziców (w tym również depresja, uzależnienia, przemoc); separacja, rozwód rodziców; ubóstwo, niewystarczające warunki socjalne, niski status społeczny rodziny; traumatyczne wydarzenia oraz długotrwałe niepowodzeniami.
Jeśli objawy depresyjne mają takie nasilenie, że utrudniają nastolatkowi codzienne funkcjonowanie w domu, w szkole i w grupie rówieśniczej oraz gdy utrzymują się dłużej niż 2 tygodnie, należy zgłosić się po fachową pomoc – najlepiej do lekarza wyspecjalizowanego w psychiatrii dzieci i młodzieży, ewentualnie do psychologa lub lekarza pediatry, którzy w razie potrzeby przekierują dziecko na konsultację psychiatryczną.