Miejsce realizacji: Wydział Filozofii i Socjologii (Aula )
Adres: Lublin, Plac Marii Curie-Skłodowskiej 4

„Przyszłość jest teraz, tylko nierówno rozłożona” – powiedział kiedyś William Gibson, znany szerzej jako twórca bestsellerowej powieści „Neuromancer” z 1984 r., twórca „cyberpunku” oraz pojęcia „cyberprzstrzeń”.

W ten sposób autor odnosił się do swojej metody prognozowania tego, jak będzie wyglądał świat w przyszłości: na podstawie wnikliwej obserwacji tego, jak wygląda on obecnie. O tym, że jego metoda jest skuteczna świadczy fakt, że w 1984 r., gdy komputery PC dopiero rozpoczynały podbój świata, kiedy nikt nie mógł myśleć o cyberprzestrzeni, wirtualnej rzeczywistości, globalnej sieci itp. Gibson opublikował książkę doskonale opisującą świat nam współczesny.

Obserwacja teraźniejszości w celu przewidywania przyszłości nie jest wyłącznie domeną literatury. W swojej prezentacji chciałbym zwrócić uwagę na zainteresowanie przyszłością i zmagania z nią nie tylko twórców science fiction, ale przede wszystkim współczesnej nauki. Analiza zostanie przedstawiona głównie z perspektywy socjologii jako dyscypliny naukowej, której jednym z głównych wyzwań w momencie powstawania było prognozowanie zmian, umożliwiające zarządzanie postępem społeczeństwa w sposób naukowy i racjonalny. O tym, że możliwości nauki pod tym względem są ograniczone nietrudno było się przekonać, jednak ciągle podejmowane są próby i doskonalone narzędzia wglądu w przyszłość – rozwija się metodologia badań typu foresight, powstają wyspecjalizowane instytuty i dyscypliny badań nad przyszłością (tzw. future studies), nowe zaawansowane narzędzia technologiczne pozwalające na dokonywanie coraz dokładniejszych obliczeń i prognoz.

W prezentacji postaram się pokazać, ile wspólnego ma metoda naukowego prognozowania i tworzenia scenariuszy przyszłości z metodą stosowaną przez współczesnych twórców science fiction. Przedstawione zostaną także zmieniające się możliwości nauki w tym zakresie, a na zakończenie wspólnie z uczestnikami wykładu postaramy się odpowiedzieć na pytanie, na ile tego typu prognozy i scenariusze (naukowe i literackie) nie tylko przewidują, ale poprzez kształtowanie wyobrażeń – kreują przyszłość na zasadzie „samospełniających się proroctw”.