Miejsce realizacji: Instytut Agrofizyki PAN (B213)
Adres: Lublin, ul. Doświadczalna 4

Gleba jest jednym z naszych najcenniejszych zasobów. Żyzna gleba, tworząca  prawidłowo funkcjonujące i produktywne ekosystemy lądowe nie jest jednorodnym tworem, lecz układem trzech faz: stałej, ciekłej oraz gazowej. Fazę stałą tworzy ogół substancji mineralnych i organicznych w glebie, fazę ciekłą stanowi roztwór glebowy zawierający rozpuszczone substancje odżywcze, natomiast faza gazowa to mieszanina gazów powstałych w glebie wraz z parą wodną tzw. powietrze glebowe. Wszystkie te fazy wzajemnie na siebie oddziaływają i tworzą dynamiczny układ.

Woda wchodzi w skład dwóch z trzech wymienionych faz, umożliwia transport substancji odżywczych w glebie, jest niezbędna do wzrostu roślin i rozwoju mikroorganizmów glebowych, a to z kolei warunkuje obieg materii i przepływ energii w ekosystemach. Dzięki temu możliwa jest również produkcja roślinna, będąca kluczowym celem rolnictwa i jednym z głównych zagadnień badawczych realizowanych w Instytucie Agrofizyki Polskiej Akademii Nauk. Prace prowadzone w naszym Instytucie skupiają się m.in. na tym, jak niedobór (lecz również i nadmiar) wody oddziałuje na środowisko glebowe oraz w jaki sposób możemy zwiększyć ilość wody zatrzymywanej przez glebę. Jest to szczególnie istotne w obliczu coraz częstszego zjawiska suszy nawiedzającego nasz region. Kolejnym zagrożeniem atmosferycznym, z którym również musimy się obecnie zmagać jest rosnąca ilość deszczy ulewnych i nawalnych, czyli krótkotrwałych opadów o dużej intensywności, nanoszących duże ilości wody opadowej na niewielkie obszary w stosunkowo krótkim czasie. Takie opady są jedną z głównych przyczyn erozji gleby oraz szkód w uprawach.

Podczas pokazu zaprezentujemy szereg doświadczeń ukazujących jak ważną rolę pełni woda w glebie. Pokażemy jak zmierzyć wilgotność gleby oraz zaprezentujemy nowoczesną aparaturę badawczą, skracającą czas pomiaru. Opowiemy o odczynie (pH) gleby, jako jednej z najważniejszych właściwości kształtujących środowisko glebowe oraz dlaczego warto prowadzić oznaczenia tego parametru w glebie. Postaramy się również przekonać Państwa, że pomiar pH gleby nie jest wcale trudne do samodzielnego wykonania. Przedstawimy również zabiegi, jakie możemy zastosować na naszym polu, ogródku, przydomowym trawniku, czy doniczce z kwiatami, by trwale zwiększyć ilość wody zatrzymywanej w glebie oraz poprawić jej właściwości odpowiadające za kondycje roślin. Zaprezentujemy również drugie – niszczycielskie oblicze wody, czyli przeprowadzimy z Państwa pomocą doświadczenie ukazujące przebieg erozji wodnej gleby oraz opowiemy o sposobach jej przeciwdziałania. Uczestnicy pokazu będą mieli możliwość poznania i użycia aparatury do badania wilgotności i właściwości fizykochemicznych gleby oraz przeprowadzenia kilku ciekawych eksperymentów opartych na metodach oznaczeń używanych w laboratoriach badawczych. Przeprowadzone zostaną także quizy, które pomogą uczestnikom utrwalić wiedzę z omawianych zagadnień. Treść pokazu zostanie dopasowana do grupy wiekowej, dla której projekt będzie prowadzony. Ponadto, większość prezentowanych przez nas doświadczeń będzie można z powodzeniem powtórzyć na zajęciach szkolnych lub w domu, ponieważ doświadczenia są bezpieczne dla uczestników, a materiały użyte przez nas na pokazach można znaleźć w gospodarstwie domowym lub nabyć w sklepie.

DOFINANSOWANO ZE ŚRODKÓW BUDŻETU PAŃSTWA W RAMACH PROGRAMU "SPOŁECZNA ODPOWIEDZIALNOŚĆ NAUKI".
Nazwa zadania: Instytut Agrofizyki PAN w XVIII Lubelskim Festiwalu Nauki.