Miejsce realizacji: Collegium Maximum (16)
Adres: Lublin, ul. Stanisława Staszica 4/6

Celem zajęć jest poznanie uczniów z definicją, mechanizmem funkcjonowania osi podwzgórze -przysadka- jajnik, fazami i objawami występującymi w cyklu miesiączowym kobiety. Na warsztatach uczniowie będą zapoznawali się z zasadami obserwacji cyklu, poznają karty cyklu i ich inerprtację.

Cyklem miesiączkowym nazywamy zmiany zachodzące w organizmie kobiety pod wpływem hormonów w ustalonym rytmie biologicznym.

Zmiany hormonalne w cyklu miesiączkowym

Od wieku dojrzewania, aż do wygaśnięcia płodności organizm kobiety podlega cyklicznym zmianom. W ciele kobiety tyka biologiczny zegar, wciąż od nowa odmierzający czas kolejnych cykli miesiączkowych. Zegar ten jest regulowany przez układ hormonalny kobiety, pracujący na zasadzie sprzężenia zwrotnego.

W skład osi regulującej cykl płciowy wchodzą: podwzgórze, uprzedni płat przysadki mózgowej, jajniki.

Podwzgórze pełni rolę decydenta i strażnika.

Podwzgórze jest wrażliwe na informacje zarówno zewnętrzne, jak światło, stres, samopoczucie, jak i wewnętrzne – reaguje na hormony wydzielane przez jajniki.

Dzięki tej koordynacji, podwzgórze wpływa na pracę przysadki, wysyłając w jej kierunku sygnały neurohormonalne (GnRH), pobudzające lub hamujące wytwarzanie hormonów przez przysadkę.

Na początku cyklu, rozpoczynającego się w pierwszym dniu krwawienia miesiączkowego, gdy mamy niski poziom hormonów jajnikowych, przysadka pobudzona przez podwzgórze, wydziela hormon stymulujący jajniki, zwany folitropiną (FSH). Sprzężenie zwrotne ujemne

 Na ten sygnał w jajniku zaczyna dojrzewać jeden z pęcherzyków wraz z ukrytą wewnątrz komórką jajową. Pęcherzyk ten jest gruczołem wydzielania wewnętrznego wydzielającym m.in. hormony zwane estrogenami. Hormony te poprzez krwioobieg oddziaływują na organizm kobiety, docierając także do podwzgórza mózgu oraz przysadki.

Wysoki poziom estrogenów stymuluje wyrzut nagromadzonego w przysadce hormonu o nazwie lutropina (LH), którego zadaniem jest doprowadzenie do pęknięcia pęcherzyka jajnikowego i uwolnienia dojrzałej już komórki jajowej, czyli wywołanie jajeczkowania (owulacji). Sprzężenie zwrotne dodatnie

W miejscu pękniętego pęcherzyka pod wpływem LH powstaje gruczoł przejściowy, tzw. ciałko żółte.

Ciałko żółte wytwarza progesteron, hormon który m.in. powstrzymuje proces dojrzewania innych komórek jajowych, a także, poprzez informacje wysyłane do podwzgórza mózgu, wydzielanie hormonów przysadki mózgowej. Ciałko żółte działa ok. dwa tygodnie, po czym zanika, przechodząc w tzw. ciałko białawe. Poziom progesteronu opada, co jest sygnałem dla podwzgórza mózgu do rozpoczęcia nowego cyklu.

Czynniki zakłócające przebieg cyklu:

Na prawidłową pracę układu hormonalnego podwzgórze-przysadka-jajnik, a co za tym idzie na przebieg cyklu wpływa wiele czynników. Od ogólnego stanu zdrowia począwszy, na sytuacjach występujących sporadycznie w danym cyklu skończywszy.

Należą do nich :

- stres – jednorazowy lub długotrwały;

- choroba, w tym zaburzenia hormonalne;

- nadmierny, nietypowy wysiłek fizyczny;

- niewłaściwa, zbyt uboga i nieurozmaicona dieta;

- warunki i przebieg snu (docierające w nocy światło zaburza wydzielanie melatoniny, co wpływa na pracę przysadki mózgowej);

- wyjazdy, zmiany klimatu;

Kobieta prowadząca obserwacje cyklu, na bieżąco wychwytuje jego zaburzenia i dostosowuje interpretacje do warunków zaistniałych w danym cyklu. Prowadzenie obserwacji może ułatwić i/lub przyśpieszyć zauważenie problemów zdrowotnych i szybszą interwencją diagnostyczną i leczniczą.